ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ  Η ΝΕΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ        Ά ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ     Ένταξη

Νίκος Καζαντζάκης

                           “Η  Νέα Παιδαγωγική”

                              ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Τίτλος:

 Αναφέρεται στις παιδαγωγικές μεθόδους  που χρησιμοποιούσαν οι δάσκαλοι στα τέλη του 19^ου αι.

Υπάρχει ειρωνεία *στον τίτλο, γιατί η «Νέα Παιδαγωγική» δεν συμβαδίζει με το υπερβολικό ξύλο, την απαγόρευση του παιχνιδιού ακόμα και στο διάλειμμα ,

και την αυταρχικότητα.

*ειρωνεία θηλυκό Σημασία

1.   λόγος που χαρακτηρίζεται από δηκτική (κοροϊδευτική) διάθεση και συνήθως λέει το αντίθετο από αυτό που εννοεί

Λογοτεχνικό είδος:

 Το κείμενο είναι απόσπασμα του μυθιστορήματος του Καζαντζάκη, «Αναφορά στον Γκρέκο», που είναι μια ποιητική αυτοβιογραφία του

Χρόνος: 

Τα γεγονότα εκτυλίσσονται στα τέλη του 19^ουαι.,

την πρώτη μέρα που πάει στο σχολείο ο μικρός Νίκος

και κάποιες στιγμές από την Τετάρτη Δημοτικού.

Τόπος: 

Τα γεγονότα συμβαίνουν στην Κρήτη, ξεκινώντας από το πατρικό του Καζαντζάκη στο Ηράκλειο, στην αυλή του Αγίου Μηνά και στο σχολείο.

Πρόσωπα του κειμένου:

 Είναι ο μικρός Νίκος, ο πατέρας του,  η μητέρα του, ο πρώτος δάσκαλος με τη βίτσα στο χέρι, ο δάσκαλος της Τετάρτης Δημοτικού και οι υπόλοιποι μαθητές.

Ενότητες του κειμένου:

Ενότητα 1^η («Με τα μαγικά πάντα…τη βίτσα»): Η πρώτη μέρα στο δημοτικό

Ενότητα 2^η («Από το Δημοτικό… φέρει βούτυρο!»): Αναμνήσεις από τη βία του δασκάλου της Τετάρτης Δημοτικού

Ποιοι μιλούν στη αφήγηση:

·        Κυριαρχεί ο αφηγητής, που ταυτίζεται με το συγγραφέα, στα σημεία που θυμάται γεγονότα της παιδικής του ηλικίας από το δημοτικό σχολείο. Η φωνή του ακούγεται και στον ευθύ λόγο, ως φωνή του μικρού Νίκου.

·        Λιγότερο ακούγονται οι φωνές της μητέρας, του πατέρα, του πρώτου δασκάλου, του δασκάλου της τετάρτης τάξης και των άλλων μαθητών.

Υπόθεση του κειμένου: 

·        Ο μικρός Νίκος ετοιμάζεται να πάει για πρώτη φορά στο σχολείο μαζί με τον πατέρα του. Εκεί τους υποδέχεται ένας δάσκαλος που δείχνοντας τη βίτσα που κρατά στα χέρια του, διαβεβαιώνει τον πατέρα  ότι με το ξύλο θα γίνει ο μικρός «άνθρωπος».

·        Στη συνέχεια βρισκόμαστε τέσσερα χρόνια αργότερα και παρουσιάζεται ο δάσκαλος της Τετάρτης τάξης και η βιαιότητα που ασκεί σε βάρος των παιδιών.

Η βασική ιδέα: 

Η πρώτη μέρα στο σχολείο είναι πολύ σημαντική για όλους τους ανθρώπους.

Ο Καζαντζάκης περιγράφει τη  «Νέας Παιδαγωγική»: τις αυταρχικές μεθόδους   που ο δάσκαλος χρησιμοποιούσε.

Ερμηνευτικές παρατηρήσεις:

«Το κρέας δικό σου…τα κόκαλα δικά μου»: Η φράση σημαίνει ότι ο δάσκαλος μπορεί να είναι όσο αυστηρός θέλει και μπορεί να εφαρμόσει οποιαδήποτε μέθοδο κρίνει σωστή, ώστε το παιδί να μάθει γράμματα. Δηλαδή το σώμα του παιδιού είναι στη δικαιοδοσία του δασκάλου.

Η σύγχρονη παιδαγωγική απορρίπτει αυτές τις ιδέες ως αντιπαιδαγωγικές και βλαβερές.

«Η Παιδαγωγική έλειπε, θα ήταν σπίτι»: Ο αφηγητής υπονοεί ότι παρόλο ο δάσκαλος ισχυριζόταν ότι έφερνε τις νέες παιδαγωγικές ιδέες, δεν τις εφάρμοζε.

 Όλα τα παραπάνω παρουσιάζονται με ειρωνεία.

Τεχνικές αφήγησης α) Αφήγηση:  Ο αφηγητής παρουσιάζει τα γεγονότα από την πρώτη μέρα στο σχολείο και από την Τετάρτη Δημοτικού. β) Περιγραφή:  Υπάρχουν σύντομες περιγραφές του μικρού παιδιού πριν πάει στο σχολείο, του πρώτου δασκάλου, και του δασκάλου της τετάρτης Δημοτικού, που κάνουν το κείμενο πιο παραστατικό και ζωντανό. γ) Διάλογος:  Αρχικά ,υπάρχει ανάμεσα στον πατέρα και τον πρώτο δάσκαλο και ανάμεσα στο μικρό μαθητή και το δάσκαλο της τετάρτης. Έμμεσα, παρουσιάζεται ο διάλογος ανάμεσα στα παιδιά που σχολιάζουν το δάσκαλό τους. Επίσης ,δίνονται σε ευθύ λόγο η ευχή της μητέρας στο παιδί της, η προτροπή του πατέρα στο παιδί, οι απειλές του δασκάλου στα παιδιά και τα λόγια του όταν ζήτησε αυγά και βούτυρο και όλα αυτά δεν έχουν απάντηση στο κείμενο. δ) Εσωτερικός μονόλογος: Υπάρχει στο σημείο που το παιδί σκέπτεται ότι ο δάσκαλος μοιάζει με το διάβολο. Γλώσσα:  Είναι απλή δημοτική με στοιχεία της κρητικής διαλέκτου (σφαγάρι, αντρειευόμουν κ.ά.) Ύφος:  Είναι απλό και λιτό, σοβαρό με ποιητική χροιά. Γίνεται ειρωνικό όταν αναφέρεται στη Νέα Παιδαγωγική και χιουμοριστικό  όταν η Νέα Παιδαγωγική ταυτίζεται με γυναίκα. Ιδιωματικές λέξεις και εκφράσεις:  κίνησα, μυρίζουμαι, αντρειευόμουν, περφάνια, φούχτα, χτίρι, το κρέας δικό σου τα κόκαλα δικά μου, τυλιγαδίζουν, τα μάτια σας τέσσερα, σταυρό τα χέρια, έδεσα κόμπο την καρδιά μου.