ΚΕΙΜΕΝΟ
Ο δάσκαλος
Τα μαθήματα άρχισαν με μια ομιλία
προς τους μαθητές, στην οποία είπα περίπου τα εξής: «Δεν είμαι από τους
δασκάλους τους οποίους γνωρίσατε ως τώρα. Θέλω να γίνω φίλος σας και όχι
τύραννος, να σας φανώ χρήσιμος και όχι να σας κάνω δειλούς και ταπεινούς· να με
σέβεστε και να με αγαπάτε και όχι να με τρέμετε. Μερικοί από σας άλλωστε κοντεύετε να έχετε την ηλικία μου. Έως
χτες ήμουν κι εγώ μαθητής και δεν επιθυμώ να με μισήσετε, όπως μίσησα εγώ
μερικούς από τους δασκάλους μου. Δε θ'
απαιτώ να μαθαίνετε μεγάλα πράγματα, τα οποία δε θα σας αφήνουν καιρό να
παίζετε, όπως απαιτεί η ηλικία σας. Αλλά τα λίγα αυτά εννοώ να τα μαθαίνετε
καλά. Πιστεύω ότι με το μαλακό θα τα καταφέρουμε καλύτερα στην εργασία μας, ενώ
οι άλλοι δάσκαλοι νομίζουν ότι είναι απαραίτητο το ξύλο και οι φωνές. Σας
παρακαλώ, μη με αναγκάσετε να πιστέψω ότι έχω άδικο και ότι έχουν δίκιο οι
άλλοι δάσκαλοι». Οι μαθητές μου άκουσαν τα λόγια μου με έκπληξη, η οποία στο
τέλος έγινε ακτινοβόλημα χαράς.
«Λοιπόν, είστε σύμφωνοι;» τους ρώτησα.
«Σύμφωνοι» απάντησαν.
Και τήρησαν την υπόσχεση τους,
όπως τήρησα κι εγώ τη δική μου.
Ι. Κονδυλάκης, Όταν ήμουν δάσκαλος
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1/α. Ποια είναι η αντίδραση των
μαθητών στο μήνυμα του δασκάλου; Χαίρονται ή λυπούνται; Εσείς πώς θα
αντιδρούσατε σε μια ανάλογη περίπτωση και γιατί; Γράψτε μια σύντομη παράγραφο.
1/β. Να χαρακτηρίσετε τις
ακόλουθες προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λάθος (Λ) σύμφωνα με το κείμενο:
·
Όσα περιγράφονται στο κείμενο συμβαίνουν στη
σύγχρονη εποχή.
·
Οι μαθητές ανταποκρίθηκαν θετικά στο μήνυμα του
δασκάλου.
·
Το ύφος του δασκάλου είναι τυπικό.
·
Ο δάσκαλος ζητάει από τους μαθητές του να τον
φοβούνται και να τον υπακούν.
·
Ο δάσκαλος έχει ως πρότυπό του τους δικούς του
δασκάλους και θέλει να τους μοιάσει.
·
Σύμφωνα με το κείμενο οι μαθητές δεν πρέπει να
χάσουν το χρόνο τους στο παιχνίδι.
2/α. Στο
κείμενο παρατηρούμε την επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών ανθρώπων.
- ποιος είναι
ο πομπός (εκείνος που μιλάει);
- ποιος είναι
ο δέκτης (στον οποίο μιλάει ο πομπός);
- ποιο είναι
το μήνυμα (αυτά που λέει ο πομπός);
- για ποιο
σκοπό ο πομπός απευθύνει το μήνυμα του; Πετυχαίνει το σκοπό του;
Πώς το
καταλαβαίνουμε;
2/β. Ο διευθυντής του σχολείου
μιλάει συνήθως με τρόπο πιο τυπικό και προσεγμένο, ενώ οι συμμαθητές μιλούν
μεταξύ τους πιο φυσικά και αυθόρμητα.
Από τα ακόλουθα ζευγάρια φράσεων, να σημειώσετε τις φράσεις που θα
διάλεγε ο διευθυντής.
|
φοιτώ στην Α' τάξη
|
πηγαίνω στην Α' τάξη
|
|
σχολικές εγκαταστάσεις
|
σχολείο
|
|
περνώ την τάξη
|
προβιβάζομαι
|
|
κάνω φασαρία
|
παρενοχλώ το μάθημα
|
|
προαύλιο
|
αυλή
|
|
καλός μαθητής
|
επιμελής μαθητής
|
|
προετοιμάζω τις εργασίες μου
|
κάνω τα μαθήματά μου
|
2/γ. Ο πομπός μιλάει διαφορετικά,
ανάλογα με το δέκτη στον οποίο μιλάει. Αντιστοιχίστε στον παρακάτω πίνακα τον
τρόπο που μιλάει ή γράφει κάποιος με το δέκτη στον οποίο μιλάει:
|
Α. Λόγος επίσημος και προσεγμένος
Β. Λόγος αυθόρμητος και λιγότερο προσεγμένος
|
1. Κοινό από μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους
|
|
2. Οικογενειακό περιβάλλον
|
|
3. Οι αναγνώστες μιας εφημερίδας
|
|
4. Ένας φίλος στον οποίο στέλνουμε γράμμα
|
|
5. Επιστολή σε ένα υπουργείο
|
|
6. Ομιλία σε μια σχολική εκδήλωση
|
3/α. Μπορείς να αναγνωρίσεις τις
παρακάτω προτάσεις ως προς τη δομή τους (απλή , επαυξημένη, σύνθετη, ελλειπτική);
1. Άλλες τρεις
ώρες μάθημα και τέρμα.
2. Εκτός από
τη γλώσσα, επικοινωνούμε και με πολλά άλλα σήματα από διαφορετικούς κώδικες.
3. Η Μαυρίδου
είναι φιλόλογος.
4. Η έκφραση,
η δομή και το περιεχόμενο αξιολογούνται στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας.
3/β. Οι προτάσεις με βάση το
περιεχόμενό τους είναι (α) αποφαντικές, (β) προστακτικές, (γ) ερωτηματικές ή
(δ) επιφωνηματικές. Προσπάθησε να τις αναγνωρίσεις.
1. Άρχισε το σχολείο!
2. Ποιες είναι οι ώρες των
μαθημάτων;
3. Μπείτε στην τάξη, αρχίζει το
μάθημα.
4. Δεν έχω ακόμη καταλάβει τι
ακριβώς κάνουμε τόση ώρα.
3/γ. Ποια είναι τα δομικά μέρη
της παραγράφου;
Οι μαθητές δεν έχουν σχολικές
τσάντες, αλλά λάπτοπ. Στην αίθουσα δεν υπάρχει συμβατικός, αλλά «έξυπνος»
πίνακας, ο οποίος μεταφέρει στοιχεία από διάφορες βάσεις δεδομένων μέσα στην
αίθουσα. Οι μαθητές δεν έχουν απουσιολόγιο, ούτε απουσιολόγους. Ο καθένας έχει
τη δική του ηλεκτρονική κάρτα και κινείται στους χώρους του σχολείου. Στην
αίθουσα το μάθημα συνδέει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον. Η υπερθέρμανση
του πλανήτη, η καταστροφή της στιβάδας του όζοντος από τους ρύπους ή η γρίπη των πτηνών δεν είναι θέματα για τα
οποία οι μαθητές προβληματίζονται, εάν και εφόσον τα διαβάσουν στα Μ.Μ.Ε. Τα
διδάσκονται μέσα στην αίθουσα. Όπως επίσης, εκτός από τα κλασικά μαθήματα,
διδάσκονται και τεχνικές οργάνωσης και στρατηγικής. Και φυσικά δεν υπάρχει η
βιβλιοθήκη όπως την ξέρουμε, με σκονισμένους δυσκίνητους τόμους, αλλά ό,τι πιο
καινούργιο σε ηλεκτρονικά αρχεία και διαδραστικά μέσα. Σ' αυτό το σχολείο οι
μαθητές δεν ξυπνούν (σαν τους φαντάρους) από τις 6 το πρωί για να είναι 7.30
στην τάξη, αλλά το μάθημα αρχίζει στις 9.15, ενώ φεύγουν στις 4 το απόγευμα.
(«ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΕΝΙΚΟ» της
Μαρίας Νταλιάνη, εφημ. ΤΑ ΝΕΑ)
4. Πώς αλλιώς μπορούμε να πούμε
τις ακόλουθες φράσεις, αν αλλάξουμε τις υπογραμμισμένες λέξεις;
·
Μερικοί από σας άλλωστε κοντεύετε να έχετε
την ηλικία μου.
·
Δε θ' απαιτώ να μαθαίνετε μεγάλα πράγματα
·
Οι μαθητές μου άκουσαν τα λόγια μου με έκπληξη, η
οποία στο τέλος έγινε ακτινοβόλημα χαράς.
